Hebben pleegouders recht om het dossier van hun pleegkind op het OCJ in te kijken?

Het recht op toegang tot het cliëntendossier in de jeugdhulp wordt in de eerste plaats voorbehouden voor de bekwame, minderjarige cliënt (art.22 DRM). De bekwame minderjarige heeft hierbij géén recht op toegang tot informatie die onder 1) een vertrouwelijkheidsexceptie, 2) een agogische exceptie, of 3) onder een gerechtelijke exceptie vallen. De bekwame, minderjarige cliënt heeft wél recht op toegang tot contextuele gegevens (gegevens die hemzelf en anderen uit de context betreffen).

Ouders hebben enkel een recht op toegang wanneer zij optreden in de plaats van hun minderjarige, onbekwame kind. (art. 22 §5 DRM). Wanneer ouders toegang krijgen in de plaats van hun onbekwame kind hebben zij wél recht op informatie die onder een agogische exceptie valt, maar géén recht op toegang tot contextuele gegevens over andere personen dan hun kind en zichzelf.

Daarnaast kan ook de vertrouwenspersoon toegang krijgen tot het dossier van de minderjarige die hij bijstaat. Alleen of samen met de minderjarige al naargelang het mandaat dat de vertrouwenspersoon kreeg van de minderjarige. Ook de vertrouwenspersoon van de ouders kan hen bijstaan bij de uitoefening van hun recht op toegang (uiteraard enkel wanneer zij daadwerkelijk recht op toegang hebben).

Ouders, opvoedingsverantwoordelijken, andere betrokken derden, of externe hulpverleners hebben in principe géén toegangsrecht op basis van het DRM tot het dossier dat bijgehouden wordt over een minderjarige cliënt door een bepaalde jeugdhulpvoorziening.

Vanuit de regelgeving op de verwerking van persoonsgegevens (Wet Bescherming Persoonsgegevens) wordt wél toegang voorzien voor iedereen tot gegevens die enkel over zichzelf gaan. 

Vanuit de Wet Bescherming Persoonsgegevens zou daarnaast ook toegang kunnen gegeven worden tot (bepaalde delen in) het dossier wanneer iedereen hiermee toestemt (dus zowel de (bekwame) betrokkene over wie de informatie gaat, de betrokkene die informatie vraagt, én de betrokkene die informatie bewaart). 
Merk op dat betrokken hulpverleners hier wel ook rekening moeten houden met hun beroepsgeheim én het belang van de cliënt. Indien het niet onverenigbaar is met het belang van de cliënt is het dan ook aan te raden om personen zonder toegangsrecht enkel toegang te geven mét toestemming en in aanwezigheid van de cliënt om niet in conflict te komen met het beroepsgeheim.

!! Art. 77 Decreet IJH (DIJH) stelt ten slotte dat iedereen recht heeft op toegang tot zijn persoonlijke gegevens die bij de toegangspoort, de gemandateerde voorziening of de sociale dienst (SDJR) worden bewaard. Ouders, opvoedingsverantwoordelijken en personen uit de leefomgeving van de minderjarige die met hem samenwonen op het ogenblik van de uitoefening van het recht op toegang hebben in dat geval ook toegang tot contextuele gegevens die verwerkt worden in het dossier. 

Conclusie:

Pleegouders zijn geen wettelijke vertegenwoordigers én kunnen niet optreden als vertrouwenspersoon (omdat ze betrokken zijn bij  de jeugdhulp). Zij hebben dus in principe géén eigen toegangsrecht tot het dossier van de minderjarige.

Pleegouders hebben vanuit de Wet Bescherming Persoonsgegevens wel recht op toegang tot informatie over zichzelf.
Mét toestemming van de dossierhouder en de personen wiens informatie het betreft, zouden pleegouders eventueel ook toegang kunnen krijgen tot andere vertrouwelijke informatie. In dat geval is aan te raden om de inzage te organiseren in aanwezigheid van de cliënt.

Pleegouders hebben dus recht op toegang tot de informatie over zichzelf en tot de contextuele gegevens in het dossier van hun pleegkind bij het OCJ.
Mét instemming van de personen wiens informatie betreft en van de dossierhouder, zouden ze eventueel ook toegang kunnen krijgen tot andere informatie maar dit moet geval tot geval, zorgvuldig afgewogen worden.