2025 - Mogen minderjarige bewoners van onze residentiële voorziening roken? Moeten ouders hiervan op de hoogte gesteld worden? 

1. Mbt het roken:

Sinds 2009 is het verboden om te roken op afgesloten plaatsen die toegankelijk zijn voor het publiek. Verder is het sinds 1 juli 2011 eveneens verboden om te roken in alle horecazaken (restaurants, cafés, discotheken,…) 
 
Voor residentiële jeugdhulpvoorzieningen is dit rookverbod niet van toepassing op de eigen kamers van de jongeren, maar wel op de gemeenschappelijke ruimten.
Let wel: De voorziening kan wel in haar huishoudelijk reglement opnemen dat ook in de eigen kamers niet mag gerookt worden.

Sinds 2019 is het ten slotte ook verboden om sigaretten te verkopen aan minderjarigen. Er is echter geen regelgeving die jongeren verbiedt om te roken (of om sigaretten te kopen of bij zich te hebben).

(Semi-)residentiële jeugdhulpvoorzieningen nemen best duidelijke afspraken mbt waar, wanneer en hoeveel er gerookt kan worden door hun (minderjarige) bewoners, op in hun huishoudelijk reglement.

   2. Mbt het informeren van ouders:

Minderjarigen zijn in het Belgisch rechtsverkeer principieel handelingsonbekwaam en vallen daarom onder het ouderlijk gezag van hun ouders (of voogd). Er wordt echter meer en meer erkend dat jongeren wilsbekwaam (kunnen) zijn, zeker in de jeugdhulp en de gezondheidszorg.

Het ouderlijk gezag heeft een evolutief karakter. Dit betekent dat het ouderlijk gezag evolueert, uitdunt, naarmate de minderjarige kinderen ouder en bekwamer worden. Hoe ouder en dus bekwamer minderjarigen worden, hoe meer beslissingen ze zelf mogen nemen. Bovendien is het ouderlijk gezag een verzameling van doelgebonden bevoegdheden, die slechts kunnen uitgeoefend worden in het belang van de minderjarige.

Zeker wanneer minderjarigen als wilsbekwaam worden ingeschat in de jeugdhulp (of gezondheidszorg), beperkt dit het ouderlijk gezag van ouders. Ouders hebben immers niet zomaar recht om beslissingen te nemen of op informatie omdat ze ouders zijn. Ze hebben dit recht om hun ouderlijk gezag te kunnen uitoefenen. 

De jeugdhulpvoorziening kan bij het beslissen of ze bepaalde jongeren toelaat om te roken, om sigaretten mee te nemen op stap,... rekening houden met de bekwaamheid en maturiteit van de jongeren in kwestie én met de opvoedingstaak van de betrokken ouders. Men moet hierbij telkens afwegen of de maturiteit van de jongere meer doorweegt, of niet, dan het recht van ouders om hun kinderen op te voeden en te beschermen.  

De voorziening gaat best in gesprek met de jongeren en hun ouders mbt haar rookbeleid, en moet zowel de afspraken mbt roken (in het huishoudelijk reglement) en haar beslissing over een concrete vraag om afwijking op deze afspraken duidelijk communiceren naar jongeren en ouders.